फवारणी संदर्भात घ्यावयाची खबरदारी:...

फवारणी हा एक महत्त्वाचा कृषी तंत्र आहे जो की कीटनाशक, बुरशीनाशक आणि तणनाशकांच्या वापराद्वारे पिकांना रोग, कीटकांपासून आणि तणांच्या आक्रमणापासून संरक्षण करण्यासाठी केला जातो. फवारणी करताना काही खबरदारी घेणे आवश्यक आहे जेणेकरून फवारणीचा वापर करणाऱ्या व्यक्तीला आणि पर्यावरणाला कोणताही धोका होणार नाही.

फवारणी करताना घ्यावयाच्या खबरदारी खालीलप्रमाणे आहेत:

• फवारणी करण्यासाठी योग्य प्रकारचे कीटनाशक, बुरशीनाशक आणि तणनाशक वापरा.
• फवारणी करण्यापूर्वी कीटनाशक, बुरशीनाशक आणि तणनाशकांच्या लेबलवरील सूचना काळजीपूर्वक वाचा.
• फवारणी करताना फवारणी यंत्र योग्यरित्या वापरा.
• फवारणी करताना फवारणी यंत्राचे मास्क आणि हातमोजे घाला.
• फवारणी केलेल्या भागात प्रवेश करू नका जोपर्यंत फवारणी केलेल्या कीटनाशक, बुरशीनाशक आणि तणनाशकांनी वातावरणात उडून जाईपर्यंत.
• फवारणी केलेल्या भागात पाळीव प्राणी आणि पक्षीांना प्रवेश करू नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील पाणी पिऊ नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील फळे आणि भाज्या खाऊ नका.

फवारणी करताना या खबरदारींचे पालन केल्याने फवारणीचा वापर करणाऱ्या व्यक्तीला आणि पर्यावरणाला कोणताही धोका होणार नाही.

फवारणी तंत्रांचे प्रकार

फवारणी तंत्रांचे अनेक प्रकार आहेत, ज्यामध्ये समाविष्ट आहे:

• हाताने फवारणी: हा सर्वात सोपा आणि सर्वात कमी महाग फवारणी तंत्र आहे. यामध्ये कीटकनाशक किंवा फवारणी द्रावण हाताने फवारणी पंप किंवा पंप स्प्रेअर वापरून पिकांना फवारले जाते.
• ट्रॅक्टर-चलित फवारणी यंत्र: हा एक चांगला पर्याय आहे जेव्हा मोठ्या क्षेत्रावर फवारणी करणे आवश्यक असते. ट्रॅक्टर-चलित फवारणी यंत्र सहसा मोठ्या पंप आणि विविध प्रकारच्या नोजलसह असतात जे फवारणी द्रावण पिकांना समान रीतीने फवारू शकतात.
• अॅव्हियाशन फवारणी: हा एक महाग फवारणी तंत्र आहे जो मोठ्या क्षेत्रावर फवारणी करण्यासाठी वापरला जातो. अॅव्हियाशन फवारणीमध्ये विमान किंवा हेलिकॉप्टर वापरून कीटकनाशक किंवा फवारणी द्रावण पिकांना फवारले जाते.

फवारणी तंत्र निवडताना खालील गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे:

• फवारणी केलेल्या क्षेत्राचा आकार
• फवारणी केलेल्या पिकाची प्रजाती
• वापरण्यात येणाऱ्या कीटकनाशक किंवा फवारणी द्रावणाची तीव्रता
• फवारणी करणार्‍या व्यक्तीच्या सुरक्षितता

योग्य फवारणी तंत्र वापरल्याने कीटकनाशक किंवा फवारणी द्रावणाची कार्यक्षमता वाढते आणि पर्यावरणावर होणारा परिणाम कमी होतो. 

फवारणी यंत्रांचे वर्गीकरण खालीलप्रमाणे केले जाते:

• कार्यक्षमतेनुसार: फवारणी यंत्रांचे दोन मुख्य प्रकार आहेत:
  • स्थिर फवारणी यंत्र: या यंत्रांचा वापर मोठ्या क्षेत्रावर फवारणी करण्यासाठी केला जातो. हे यंत्र ट्रॅक्टर, ट्रॉली किंवा पावर टिलरवर बसवले जातात.
  • पोर्टेबल फवारणी यंत्र: या यंत्रांचा वापर लहान क्षेत्रावर फवारणी करण्यासाठी केला जातो. हे यंत्र हाताने किंवा बैलांनी चालवले जातात.
• पंपाच्या प्रकारानुसार: फवारणी यंत्रांचे दोन मुख्य प्रकार आहेत:
  • हात चालवलेले पंप: हे पंप हाताने चालवले जातात. हे पंप लहान क्षेत्रावर फवारणी करण्यासाठी वापरले जातात.
  • इंजन चालवलेले पंप: हे पंप इंजिनने चालवले जातात. हे पंप मोठ्या क्षेत्रावर फवारणी करण्यासाठी वापरले जातात.
• नोजलच्या प्रकारानुसार: फवारणी यंत्रांमध्ये वापरल्या जाणार्‍या नोजलचे अनेक प्रकार आहेत. नोजलचे प्रकार फवारणी द्रावणाच्या आकारावर आणि पिकावर अवलंबून असतात.

फवारणी यंत्र निवडताना खालील गोष्टी विचारात घेणे आवश्यक आहे

• फवारणी केलेल्या क्षेत्राचा आकार
• फवारणी केलेल्या पिकाची प्रजाती
• वापरण्यात येणाऱ्या कीटकनाशक किंवा फवारणी द्रावणाची तीव्रता
• फवारणी करणार्‍या व्यक्तीच्या सुरक्षितता

कीटकनाशक फवारणी करताना शेतकऱ्यांनी खालीलप्रमाणे काळजी घ्यावी:

• फवारणी करण्यासाठी योग्य प्रकारचे कीटकनाशक निवडा.
• फवारणी करण्यापूर्वी कीटकनाशकांच्या लेबलवरील सूचना काळजीपूर्वक वाचा.
• फवारणी करताना फवारणी यंत्र योग्यरित्या वापरा.
• फवारणी करताना फवारणी यंत्राचे मास्क आणि हातमोजे घाला.
• फवारणी केलेल्या भागात प्रवेश करू नका जोपर्यंत फवारणी केलेल्या कीटकनाशकांनी वातावरणात उडून जाईपर्यंत.
• फवारणी केलेल्या भागात पाळीव प्राणी आणि पक्षीांना प्रवेश करू नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील पाणी पिऊ नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील फळे आणि भाज्या खाऊ नका.

कीटकनाशक फवारणी करताना या खबरदारींचे पालन केल्याने कीटकनाशकाचा वापर करणाऱ्या व्यक्तीला आणि पर्यावरणाला कोणताही धोका होणार नाही.

याव्यतिरिक्त, तुम्ही खालील गोष्टी देखील करू शकता:

• फवारणी करताना सकाळी किंवा संध्याकाळी करा जेव्हा वारा कमी असतो.
• फवारणी करताना फवारणी यंत्राचे नोजल योग्यरित्या समायोजित करा जेणेकरून कीटकनाशक थेट पिकांना लागेल.
• फवारणी केलेल्या भागात पाळीव प्राणी आणि पक्षीांना प्रवेश करू नये याची खात्री करा.
• फवारणी केलेल्या भागातील पाणी पिऊ नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील फळे आणि भाज्या खाऊ नका.

कीटकनाशक फवारणी हा एक महत्त्वाचा कृषी तंत्र आहे, परंतु ते सुरक्षिततेच्या खबरदारी घेतल्याशिवाय वापरले जाऊ नये.

फवारणी केल्यानंतर घ्यावयाच्या खबरदारी खालीलप्रमाणे आहेत:

• फवारणी केलेल्या भागात प्रवेश करू नका जोपर्यंत कीटकनाशक वातावरणात उडून जाईपर्यंत.
• फवारणी केलेल्या भागात पाळीव प्राणी आणि पक्षीांना प्रवेश करू नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील पाणी पिऊ नका.
• फवारणी केलेल्या भागातील फळे आणि भाज्या खाऊ नका.
• फवारणी केल्यानंतर तुमच्या कपड्यांचे आणि फवारणी यंत्राचे योग्यरित्या निर्जंतुकीकरण करा.
• फवारणी केल्यानंतर तुम्ही तुमचे हात आणि चेहरा साबण आणि पाण्याने धुवा.
• जर तुम्हाला फवारणी केल्यानंतर कोणतीही त्रास होत असेल तर तत्काळ वैद्यकीय मदत घ्या.

फवारणी केल्यानंतर या खबरदारींचे पालन केल्याने तुम्हाला आणि पर्यावरणाला कोणताही धोका होणार नाही.

फवारणी यंत्राची निगा आणि देखभाल करणे महत्त्वाचे आहे जेणेकरून ते दीर्घकाळ टिकेल आणि कार्यक्षम राहील. फवारणी यंत्राची निगा आणि देखभाल करण्यासाठी खालील गोष्टी करा:

• फवारणी यंत्र वापरण्यापूर्वी ते तपासा की ते योग्यरित्या कार्य करत आहे की नाही.
• फवारणी यंत्र वापरल्यानंतर ते स्वच्छ करा.
• फवारणी यंत्र स्वच्छ करण्यासाठी साबण आणि पाणी वापरा.
• फवारणी यंत्र कोरड्या ठिकाणी ठेवा.
• फवारणी यंत्र नियमितपणे देखभाल करण्यासाठी फवारणी यंत्र कंपनीशी संपर्क साधा.

फवारणी यंत्राची निगा आणि देखभाल करून आपण फवारणी यंत्राची कार्यक्षमता वाढवू शकता आणि त्याचे आयुष्य वाढवू शकता.