सेंद्रिय खतनिर्मितीच्या पद्धती

 सेंद्रिय खतनिर्मितीच्या अनेक पद्धती आहेत, परंतु सर्वात सामान्य पद्धती म्हणजे ढीग पद्धत, खड्डा पद्धत आणि गांडूळ खत पद्धत.

• ढीग पद्धत: ढीग पद्धत ही सर्वात सोपी आणि सर्वात लोकप्रिय सेंद्रिय खतनिर्मिती पद्धत आहे. या पद्धतीमध्ये, सेंद्रिय पदार्थांचे ढीग तयार केले जाते आणि त्यात हवा खेळती राहण्यासाठी ढिगाला वेळोवेळी ओलावा दिला जातो. ढिगाची उंची साधारणतः 1-2 मीटर असावी आणि ढिगाचा व्यास साधारणतः 1-2 मीटर असावा. ढिगात वापरले जाणारे सेंद्रिय पदार्थ हे चरबीयुक्त, तेलकट, विषारी किंवा ऍसिडिक नसावेत. ढीगात वापरले जाणारे सेंद्रिय पदार्थ हे एकमेकांशी सुसंगत असावेत. उदाहरणार्थ, गवताचे तुकडे, शेणखत आणि पाचट यांचे मिश्रण एकमेकांशी सुसंगत असते. ढीग तयार झाल्यानंतर, ढिगाला साधारणतः 1-2 महिने लागतात ते पूर्णपणे कुजून जाण्यासाठी.

• खड्डा पद्धत: खड्डा पद्धत ही ढीग पद्धतीपेक्षा कमी लोकप्रिय पद्धत आहे. या पद्धतीमध्ये, सेंद्रिय पदार्थांचे खड्डा तयार केले जाते आणि त्यात हवा खेळती राहण्यासाठी खड्ड्याला वेळोवेळी ओलावा दिला जातो. खड्ड्याची खोली साधारणतः 1-2 मीटर असावी आणि खड्ड्याचा व्यास साधारणतः 1-2 मीटर असावा. खड्ड्यात वापरले जाणारे सेंद्रिय पदार्थ हे ढीग पद्धतीमध्ये वापरल्या जाणार्‍या सेंद्रिय पदार्थांसारखेच असावेत. खड्डा तयार झाल्यानंतर, खड्ड्याला साधारणतः 2-3 महिने लागतात ते पूर्णपणे कुजून जाण्यासाठी.

• गांडूळ खत पद्धत: गांडूळ खत पद्धत ही सर्वात आधुनिक पद्धत आहे. या पद्धतीमध्ये, गांडूळांना सेंद्रिय पदार्थांवर प्रक्रिया करण्यासाठी वापरले जाते. गांडूळे सेंद्रिय पदार्थांमध्ये असलेल्या अन्नद्रव्यांना शोषून घेतात आणि त्यांचे खत तयार करतात. गांडूळ खत हे सर्वात गुणवत्तापूर्ण खत मानले जाते. गांडूळ खत तयार करण्यासाठी, गांडूळांना गांडूळ खत कुंडीत ठेवले जाते. गांडूळ खत कुंडीमध्ये सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण भरले जाते. गांडूळे सेंद्रिय पदार्थांमध्ये असलेल्या अन्नद्रव्यांना शोषून घेतात आणि त्यांचे खत तयार करतात. गांडूळ खत तयार होण्यासाठी साधारणतः 2-3 महिने लागतात.

शेंद्रीय शेती करण्यासाठी लागणारे घटक 

१. पाचटापासून गांडूळ खत.

२. निंबोळी अर्क

३. दशपर्णी अर्क

४.  हिरवळीची खते

५. नाडेप कम्पोस्ट

६. बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट

७.  बीजामृत

८. जीवामृत

१. पाचटापासून गांडूळ खत.

पाचटापासून गांडूळ खत बनवण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे गांडूळ कुंडी वापरणे. गांडूळ कुंडी ही एक लाकडी किंवा प्लास्टिकची टाकी आहे जी गांडूळांसाठी योग्य वातावरण प्रदान करते. गांडूळ कुंडीत पाचट, शेणखत आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण भरले जाते. गांडूळे या पदार्थांवर प्रक्रिया करतात आणि त्यांच्या विष्ठेपासून गांडूळ खत तयार करतात. गांडूळ खत हे एक उत्तम खत आहे जे जमिनीची सुपीकता वाढवते आणि पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण करते.

गांडूळ कुंडी बनवण्यासाठी, तुम्हाला पुढील गोष्टींची आवश्यकता असेल:

• एक लाकडी किंवा प्लास्टिकची टाकी
• पाचट
• शेणखत
• इतर सेंद्रिय पदार्थ
• गांडूळे

गांडूळ कुंडी तयार करण्यासाठी, प्रथम टाकीमध्ये पाचट, शेणखत आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण भरा. मिश्रण भरताना, ते हलकेच दाबून द्या जेणेकरून त्यात हवा खेळू शकेल. मिश्रण भरल्यानंतर, त्यावर गांडूळे सोडा. गांडूळे सोडल्यानंतर, टाकीला झाकण लावून ठेवा.

गांडूळे टाकीतील सेंद्रिय पदार्थांवर प्रक्रिया करून त्यांच्या विष्ठेपासून गांडूळ खत तयार करतील. गांडूळ खत तयार होण्यासाठी साधारणतः 2-3 महिने लागतात. गांडूळ खत तयार झाल्यानंतर, ते टाकीमधून काढून घ्या आणि ते तुमच्या पिकांना द्या.

गांडूळ खत वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते. गांडूळ खत हे एक नैसर्गिक खत आहे आणि ते वापरल्याने पर्यावरणाला कोणतीही हानी होत नाही.

गांडूळ खतनिर्मिती :

गांडूळ खतनिर्मिती ही एक नैसर्गिक पद्धत आहे जी सेंद्रिय पदार्थांवर गांडुळांचा वापर करून खत तयार करते. गांडुळे सेंद्रिय पदार्थांवर प्रक्रिया करतात आणि त्यांचे विष्ठा गांडूळ खत बनवतात. गांडूळ खत हे एक उत्तम खत आहे जे जमिनीची सुपीकता वाढवते आणि पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण करते.

गांडूळ खतनिर्मितीसाठी, तुम्हाला पुढील गोष्टींची आवश्यकता असेल:

• एक गांडूळ कुंडी
• सेंद्रिय पदार्थ (पाचट, शेणखत, गवताचे तुकडे, भाजीपाल्याचे अवशेष, फळांचे तुकडे, इत्यादी)
• गांडुळे

गांडूळ खतनिर्मिती करण्यासाठी, प्रथम गांडूळ कुंडी तयार करा. गांडूळ कुंडी ही एक लाकडी किंवा प्लास्टिकची टाकी आहे जी गांडूळांसाठी योग्य वातावरण प्रदान करते. गांडूळ कुंडीत सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण भरले जाते. गांडुळे या पदार्थांवर प्रक्रिया करतात आणि त्यांच्या विष्ठेपासून गांडूळ खत तयार करतात.

गांडूळ कुंडी तयार करण्यासाठी, प्रथम टाकीमध्ये पाचट, शेणखत आणि इतर सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण भरा. मिश्रण भरताना, ते हलकेच दाबून द्या जेणेकरून त्यात हवा खेळू शकेल. मिश्रण भरल्यानंतर, त्यावर गांडुळे सोडा. गांडुळे सोडल्यानंतर, टाकीला झाकण लावून ठेवा.

गांडूळे टाकीतील सेंद्रिय पदार्थांवर प्रक्रिया करून त्यांच्या विष्ठेपासून गांडूळ खत तयार करतील. गांडूळ खत तयार होण्यासाठी साधारणतः 2-3 महिने लागतात. गांडूळ खत तयार झाल्यानंतर, ते टाकीमधून काढून घ्या आणि ते तुमच्या पिकांना द्या.

गांडूळ खत वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते. गांडूळ खत हे एक नैसर्गिक खत आहे आणि ते वापरल्याने पर्यावरणाला कोणतीही हानी होत नाही.

गांडूळ खतनिर्मितीसाठी काही टिप्स:

• गांडूळ कुंडी सावलीत असावी.
• गांडूळ कुंडीमध्ये सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण 50:50 प्रमाणात असावे.
• गांडूळ कुंडीमध्ये गांडुळांची संख्या 100-200 प्रति घन फूट असावी.
• गांडूळ कुंडीतील गांडुळांना पाणी नियमितपणे द्या.
• गांडूळ कुंडीतील गांडुळांना अन्नधान्य किंवा इतर पदार्थ देऊ नका.
• गांडूळ कुंडीतील गांडुळांना विषारी पदार्थांपासून दूर ठेवा.

गांडूळ खतनिर्मिती ही एक सोपी आणि पर्यावरणपूरक पद्धत आहे जी तुम्हाला तुमच्या पिकांना चांगले खत देऊ शकते.

नत्र, स्फुरद स्थिर करणारे जिवाणू तसेच बुरशी असते. गांडूळ खताचे फायदे :

गांडूळ खत हे एक नैसर्गिक खत आहे जे गांडुळांद्वारे सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन करून तयार केले जाते. गांडूळ खत हे एक उत्तम खत आहे कारण ते जमिनीची सुपीकता वाढवते, पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण करते आणि पर्यावरणाला कोणतीही हानी होत नाही.

गांडूळ खताचे फायदे:

• गांडूळ खत हे एक संतुलित खत आहे जे पिकांना आवश्यक असलेल्या सर्व पोषक तत्वांचे पुरवठा करते.
• गांडूळ खत हे एक सूक्ष्मजीवी खत आहे जे जमिनीतील सूक्ष्मजीवांच्या वाढीस चालना देते.
• गांडूळ खत हे एक ह्यूमस युक्त खत आहे जे जमिनीची जलधारणा क्षमता वाढवते.
• गांडूळ खत हे एक जैविक खत आहे जे पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण करते.
• गांडूळ खत हे एक पर्यावरणपूरक खत आहे जे वापरल्याने जमिनीची गुणवत्ता सुधारते.

गांडूळ खत वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते. गांडूळ खत हे एक नैसर्गिक खत आहे आणि ते वापरल्याने पर्यावरणाला कोणतीही हानी होत नाही.

निंबोळी अर्क

निंबोळी अर्क हा एक नैसर्गिक कीटकनाशक आहे जो कडुलिंबाच्या बियांपासून बनवला जातो. निंबोळी अर्कमध्ये अॅझाडिरेक्टिन नावाचा एक पदार्थ असतो जो कीटकांवर विषारी असतो. निंबोळी अर्क हा एक पर्यावरणपूरक कीटकनाशक आहे जो मानव आणि प्राण्यांसाठी सुरक्षित आहे.

निंबोळी अर्क वापरण्यासाठी, तुम्ही ते पाण्यात पातळ करून फवारणी करू शकता किंवा ते कोरड्या स्वरुपात पिकावर लावू शकता. निंबोळी अर्क वापरल्याने कीटक मरतात किंवा निष्क्रिय होतात. निंबोळी अर्क हा एक प्रभावी कीटकनाशक आहे जो अनेक प्रकारच्या कीटकांवर काम करतो.

निंबोळी अर्क वापरण्याचे फायदे:

• निंबोळी अर्क हा एक पर्यावरणपूरक कीटकनाशक आहे जो मानव आणि प्राण्यांसाठी सुरक्षित आहे.
• निंबोळी अर्क हा एक प्रभावी कीटकनाशक आहे जो अनेक प्रकारच्या कीटकांवर काम करतो.
• निंबोळी अर्क हा एक स्वस्त कीटकनाशक आहे.
• निंबोळी अर्क वापरणे सोपे आहे.

निंबोळी अर्क वापरण्याचे तोटे:

• निंबोळी अर्क हा एक जलीय कीटकनाशक आहे, म्हणून तो पावसामुळे कमी होऊ शकतो.
• निंबोळी अर्क हा एक जैविक कीटकनाशक आहे, म्हणून त्याचा परिणाम त्वरीत दिसून येत नाही.
• निंबोळी अर्क हा एक व्यापक कीटकनाशक आहे, म्हणून तो कीटकांसोबतच फायदेशीर कीटकांनाही मारू शकतो.

निंबोळी अर्क हा एक नैसर्गिक कीटकनाशक आहे जो अनेक प्रकारच्या कीटकांवर प्रभावी आहे. निंबोळी अर्क वापरल्याने कीटकांपासून पिकांना संरक्षण मिळते आणि पर्यावरणाचे संरक्षण होते.

दशपर्णी अर्क (दहा पानांचा अर्क)

दशपर्णी अर्क हा एक नैसर्गिक कीटकनाशक आहे जो अनेक प्रकारच्या कीटकांवर प्रभावी आहे. हा अर्क दहा प्रकारच्या पानांचा वापर करून बनवला जातो, ज्यात कडुलिंब, करंज, निर्गुडी, टनटनी, सिताफळ, रुई, धतूरा, बेल, तुलसी आणि गेंदे यांचा समावेश आहे. दशपर्णी अर्क बनवण्यासाठी, सर्व पानांचा रस काढून त्यात पाणी मिसळले जाते. हा अर्क पाण्यात पातळ करून फवारणी केला जातो किंवा कोरड्या स्वरुपात पिकावर लावला जातो. दशपर्णी अर्क वापरल्याने कीटक मरतात किंवा निष्क्रिय होतात. दशपर्णी अर्क हा एक पर्यावरणपूरक कीटकनाशक आहे जो मानव आणि प्राण्यांसाठी सुरक्षित आहे.

दशपर्णी अर्क वापरण्याचे फायदे:

• दशपर्णी अर्क हा एक पर्यावरणपूरक कीटकनाशक आहे जो मानव आणि प्राण्यांसाठी सुरक्षित आहे.
• दशपर्णी अर्क हा एक प्रभावी कीटकनाशक आहे जो अनेक प्रकारच्या कीटकांवर काम करतो.
• दशपर्णी अर्क हा एक स्वस्त कीटकनाशक आहे.
• दशपर्णी अर्क वापरणे सोपे आहे.

दशपर्णी अर्क वापरण्याचे तोटे:

• दशपर्णी अर्क हा एक जलीय कीटकनाशक आहे, म्हणून तो पावसामुळे कमी होऊ शकतो.
• दशपर्णी अर्क हा एक जैविक कीटकनाशक आहे, म्हणून त्याचा परिणाम त्वरीत दिसून येत नाही.
• दशपर्णी अर्क हा एक व्यापक कीटकनाशक आहे, म्हणून तो कीटकांसोबतच फायदेशीर कीटकांनाही मारू शकतो.

दशपर्णी अर्क हा एक नैसर्गिक कीटकनाशक आहे जो अनेक प्रकारच्या कीटकांवर प्रभावी आहे. दशपर्णी अर्क वापरल्याने कीटकांपासून पिकांना संरक्षण मिळते आणि पर्यावरणाचे संरक्षण होते.

हिरवळीची खते

हिरवळीची खते ही एक प्रकारची जैविक खते आहेत जी हिरवळीच्या पिकापासून बनवली जातात. हिरवळीची खते वापरल्याने जमिनीची सुपीकता वाढते, पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढते आणि कीटक आणि रोगांपासून संरक्षण मिळते.

हिरवळीची खते बनवण्यासाठी, तुम्ही कोणत्याही प्रकारच्या हिरवळीच्या पिकाचा वापर करू शकता, जसे की गहू, राई, मका, सोयाबीन, चणे इत्यादी. हिरवळीची खते बनवण्यासाठी, तुम्ही हिरवळीचे पीक लावून ते पूर्ण वाढीपर्यंत वाढवू शकता किंवा तुम्ही हिरवळीचे पीक लावून ते काही आठवड्यांत कापून टाकू शकता. हिरवळीचे पीक कापून टाकल्यानंतर, तुम्ही ते तुमच्या बागेत किंवा शेतात गाडू शकता. हिरवळीचे पीक गाडल्यानंतर, ते जमिनीमध्ये विघटित होऊन जमिनीची सुपीकता वाढवते.

हिरवळीची खते वापरण्याचे अनेक फायदे आहेत, जसे की:

• जमिनीची सुपीकता वाढते.
• पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढते.
• कीटक आणि रोगांपासून संरक्षण मिळते.
• जमिनीची pH पातळी सुधारते.
• जमिनीतील सूक्ष्मजीवांची संख्या वाढते.
• जमिनीची जैवविविधता वाढते.
• पर्यावरणपूरक आहे.

नाडेप कम्पोस्ट

नाडेप कम्पोस्ट एक प्रकारची जैविक खत आहे जी नाडेप पद्धतीने तयार केली जाते. नाडेप पद्धतीमध्ये, गोबर, शेण, पाचट, गवताचे तुकडे, भाजीपाल्याचे अवशेष, फळांचे तुकडे, इत्यादी सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण केरळी भिंतीवर ढीग करून तयार केले जाते. भिंतीवर ढीग केलेल्या सेंद्रिय पदार्थांमध्ये हवा खेळू शकते यासाठी भिंतीच्या भिंतींमध्ये छिद्रे ठेवली जातात. भिंतीवर ढीग केलेल्या सेंद्रिय पदार्थांमध्ये वायू आणि पाणी भरपूर प्रमाणात असते आणि ते सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन होण्यास मदत करते. सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन होण्यास सुमारे 3 ते 6 महिने लागतात. सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन झाल्यानंतर, ते नाडेप कम्पोस्ट बनते. नाडेप कम्पोस्ट हे एक उत्तम खत आहे जे जमिनीची सुपीकता वाढवते आणि पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण करते.

नाडेप कम्पोस्ट बनवण्याचे फायदे:

• नाडेप कम्पोस्ट हा एक उत्तम खत आहे जो जमिनीची सुपीकता वाढवतो.
• नाडेप कम्पोस्ट हा एक पर्यावरणपूरक खत आहे जो वापरल्याने पर्यावरणाला कोणतीही हानी होत नाही.
• नाडेप कम्पोस्ट हा एक स्वस्त खत आहे जो प्रत्येकजण सहजपणे वापरू शकतो.
• नाडेप कम्पोस्ट वापरणे सोपे आहे.

नाडेप कम्पोस्ट वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते. नाडेप कम्पोस्ट वापरणे हा एक पर्यावरणपूरक मार्ग आहे जो तुमच्या पिकांना आणि पर्यावरणाला फायदा देतो.

बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट

होय, बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट हे जैविक खत आहे. हे शेण, गोबर, पाचट, गवताचे तुकडे, भाजीपाल्याचे अवशेष, फळांचे तुकडे, इत्यादी सेंद्रिय पदार्थांचे मिश्रण तयार करून बनवले जाते. या मिश्रणात बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट द्रव्ये मिसळली जातात. बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट द्रव्ये ही एक प्रकारची जैविक खते आहेत जी जैविक क्रियाकलापांमध्ये मदत करतात. बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट वापरल्याने जमिनीची सुपीकता वाढते, पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण मिळते आणि पर्यावरणाचे संरक्षण होते.

बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट बनवण्याचे फायदे:

• बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट हे एक उत्तम खत आहे जे जमिनीची सुपीकता वाढवतो.
• बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट हा एक पर्यावरणपूरक खत आहे जो वापरल्याने पर्यावरणाला कोणतीही हानी होत नाही.
• बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट हा एक स्वस्त खत आहे जो प्रत्येकजण सहजपणे वापरू शकतो.
• बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट वापरणे सोपे आहे.

बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते. बायो-डायनॅमिक कंपोस्ट वापरणे हा एक पर्यावरणपूरक मार्ग आहे जो तुमच्या पिकांना आणि पर्यावरणाला फायदा देतो.

बीजामृत

बीजामृत हे एक प्रकारचे जैविक खत आहे जे बीजांपासून बनवले जाते. हे खत पिकांना वाढण्यास मदत करते, रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण करते आणि जमिनीची सुपीकता वाढवते.

बीजामृत बनवण्यासाठी, तुम्ही कोणत्याही प्रकारच्या बीजांचा वापर करू शकता, जसे की गहू, मका, सोयाबीन, चणे इत्यादी. बीजामृत बनवण्यासाठी, तुम्ही बीजांचा पाण्यात भिजवून ठेवावा. बीजांचा पाण्यात भिजवून ठेवल्याने बीजांमध्ये असलेल्या पोषक तत्वांचे सोखणे सुलभ होते. बीजांचा पाण्यात भिजवून ठेवल्यानंतर, तुम्ही ते गाळून घ्यावे आणि ते पाण्यात मिसळावे. बीजामृत 24 तास किंवा त्याहून अधिक काळ पाण्यात ठेवावे. बीजामृत 24 तास किंवा त्याहून अधिक काळ पाण्यात ठेवल्याने बीजांमध्ये असलेल्या पोषक तत्वांचे पाण्यात विघटन होते आणि ते पाणी पिकांना शोषून घेण्यास मदत करते.

बीजामृत वापरण्यासाठी, तुम्ही ते पाण्यात पातळ करून पिकांना पाणी घालावे. तुम्ही बीजामृत थेट पिकांच्या पानांवर फवारू शकता. बीजामृत वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते.

बीजामृत वापरणे सोपे आणि स्वस्त आहे. बीजामृत वापरल्याने तुम्ही तुमच्या पिकांना नैसर्गिकरित्या वाढण्यास मदत करू शकता आणि पर्यावरणाचे संरक्षण करू शकता.

बीजामृत वापरण्याचे फायदे:

• पिकांची वाढ चांगली होते.
• पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण मिळते.
• जमिनीची सुपीकता वाढते.
• पर्यावरणपूरक आहे.
• स्वस्त आहे.
• वापरणे सोपे आहे.

जीवामृत

जीवामृत ही एक नैसर्गिक खत आहे जी गोमूत्र आणि गोबर यापासून बनवली जाते. जीवामृतमध्ये अनेक प्रकारचे सूक्ष्मजीव असतात जे जमिनीची सुपीकता वाढवतात आणि पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण देतात.

जिवामृत बनवण्यासाठी, तुम्हाला 10 लिटर पाणी, 1 किलो गायीचे गोमूत्र आणि 1 किलो गायीचे गोबर लागेल. गोमूत्र आणि गोबर स्वच्छ करा आणि ते पाण्यात मिसळा. मिश्रण 24 तास किंवा त्याहून अधिक काळ ठेवा. 24 तास किंवा त्याहून अधिक काळ ठेवल्याने मिश्रणातील सूक्ष्मजीव वाढतात आणि ते मिश्रणात विघटित होतात. मिश्रण वापरण्यापूर्वी ते गाळून घ्यावे.

जिवामृत वापरण्यासाठी, तुम्ही ते पाण्यात पातळ करून पिकांना पाणी घालावे. तुम्ही जीवामृत थेट पिकांच्या पानांवर फवारू शकता. जीवामृत वापरल्याने पिकांची वाढ चांगली होते, ते रोग आणि कीटकांपासून संरक्षित होतात आणि जमिनीची सुपीकता वाढते.

जिवामृत वापरणे सोपे आणि स्वस्त आहे. जीवामृत वापरल्याने तुम्ही तुमच्या पिकांना नैसर्गिकरित्या वाढण्यास मदत करू शकता आणि पर्यावरणाचे संरक्षण करू शकता.

जिवामृत वापरण्याचे फायदे:

• पिकांची वाढ चांगली होते.
• पिकांना रोग आणि कीटकांपासून संरक्षण मिळते.
• जमिनीची सुपीकता वाढते.
• पर्यावरणपूरक आहे.
• स्वस्त आहे.
• वापरणे सोपे आहे.